Zegar szachowy

Z Wikipedii

Zegar szachowy – urządzenie służące do odmierzania czasu podczas gry w szachy.

[edytuj] Budowa zegara klasycznego

Urządzenie zawiera: dwa cyferblaty, dwa przyciski pozwalające przełączać dźwignię zegara, chorągiewki, po jednej na jednym cyferblacie. Gdy chorągiewka (zazwyczaj wykonana z metalu) spadnie, gracz przekroczył czas. Chorągiewka jest tak umieszczona, aby duża wskazówka ją "popychała", w momencie gdy zbliża się do godziny dwunastej. Chorągiewka spada, gdy duża wskazówka znajduje się na godzinie dwunastej. Z tyłu zegara możemy ustawić czas dla danego zawodnika (każdy cyferblat ma osobne pokrętło regulujące czas).

[edytuj] Zastosowanie w grze w szachy

Przed rozpoczęciem gry sprawdza się czy obie części zegara działają, ewentualnie nakręca się każdą z części. Następnie ustawia się czas gry (taki sam dla obu zawodników na obu zegarach, ale można ustawić inny czas dla każdego z zawodników, co się wykorzystuje np. w symultanie). Jeżeli gra będzie się toczyć w czasie nie dłuższym niż 60 minut na każdego gracza - wystarczy ustawić dużą wskazówkę w odpowiedniej pozycji. Gdy zaś każdy z zawodników na rozegranie partii ma mieć więcej niż godzinę wówczas należy od godziny oznaczającej upływ czasu (przyjmuje się, że jest to 12:00) odjąć określoną ilość minut. Przykładowo: jeżeli każdy z graczy na całą partię ma 90 minut czasu, należy ustawić zegary na godzinę 10:30.

Po sprawdzeniu i ustawieniu zegarów, należy przycisk obu części zegarów wypoziomować (docisnąć do połowy) - powoduje to zatrzymanie urządzenia. W momencie rozpoczęcia gry, grający czarnymi przełącza zegar (naciska przycisk nad swoją częścią zegara) - powoduje to uruchomienie czasu gracza grającego białymi. Po wykonaniu ruchu - gracz ten naciska na swój przycisk - co z kolei powoduje uruchomienie zegara przeciwnika. I tak na przemian przez całą partię.

Zegar szachowy należy przełączać tą samą ręką, którą wykonywało się posunięcie szachowe. Na turniejach szachowych zabronione jest mocne uderzanie w zegar (co ma miejsce, gdy jeden zawodnik ma mało czasu i bardzo energicznie przełącza urządzenie). Po zakończeniu gry - należy wyłączyć zegar (wypoziomować oba przełączniki).

[edytuj] Ciekawostki

Zegary produkowane w dawnym ZSRR charakteryzowały się tym, iż ich obudowy a nawet przyciski były plastikowe. Chorągiewki tych modeli (metalowe) były bardzo krótkie i dosyć niedokładne. Mocniejsze uderzenie w zegar powodowało ich opadnięcie, nawet gdy zawodnik miał jeszcze teoretycznie nawet parędziesiąt sekund . Zegary produkowane obecnie są najczęściej drewniane (chociaż zdarzają się tańsze plastikowe modele) a chorągiewki są odpowiednio dłuższe by zminimalizować ryzyko ich przedwczesnego spadnięcia.

[edytuj] Zegary elektroniczne

W związku z różnymi tempami szachowymi, konstruowane są zegary elektroniczne, które o wiele dokładniej odmierzają czas i pozwalają na granie takimi tempami, którymi nie dało by się grać na zwykłych, mechanicznych zegarach. Jednak zegary elektroniczne są o wiele droższe od mechanicznych.