Prometeizm (polityka)
Z Wikipedii
Prometeizm to ruch polityczny i intelektualny w Europie w okresie międzywojennym (1921 - 1939) skierowany politycznie przeciwko ZSRR, za cel mający doprowadzenie do przemian niepodległościowych wewnątrz tego państwa dokonanych przez narody, którym w latach 1918-1921 narzucono siłą system sowiecki (Ukraina, Gruzja, Tatarzy krymscy). Ruch prometejski koordynował i wspierał materialnie w latach 1921-1939 działania emigracyjnych demokratycznych rządów i organizacji niepodległościowych krajów podbitych przez Moskwę.
W 1926 w Paryżu założono organizację "Prometeusz", w skład której weszli przedstawiciele Azerbejdżanu, Kozaków Dońskich, Gruzji, Idel-Uralu, Ingrii, Karelii, Komi, Krymu, Kubania, Północnego Kaukazu, Turkiestanu i Ukrainy. Instytucjami, które wspierały ten ruch i powstały na jego potrzeby były Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej w Wilnie oraz Instytut Wschodni w Warszawie.
[edytuj] Bibliografia, linki
- Włodzimierz Bączkowski, O wschodnich problemach Polski. Wybór pism. Opracował Paweł Kowal, Kraków, 2000, wyd. Ośrodek Myśli Politycznej, ISBN 83-7188-405-2.
- Włodzimierz Bączkowski, Czy prometeizm jest fikcją i fantazją
- Timothy Snyder, Covert Polish missions across the Soviet Ukrainian border, 1928-1933, fragmenty w wersji elektronicznej: (s.55, s.56, s.57, s.58, s.59, w: Cofini, Silvia Salvatici (a cura di), Rubbettino, 2005 ISBN 88-498-1276-0 .
- Timothy Snyder, Sketches from a Secret War: A Polish Artist's Mission to Liberate Soviet Ukraine, Yale University Press, 2005, ISBN 0-300-10670-X, (s.41, s.42, s.43)
- Edmund Charaszkiewicz, Zbiór dokumentów ppłk. Edmunda Charaszkiewicza, opracowanie, wstęp i przypisy Andrzej Grzywacz, Marcin Kwiecień, Grzegorz Mazur, Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, tom 9, Kraków, Księgarnia Akademicka, 2000, ISBN 83-7188-449-4, ss. 56-87 et passim.
- Edmund Charaszkiewicz, Przebudowa wschodu Europy, Niepodległość, London, 1955, ss. 125-67.
- Richard Woytak, "The Promethean Movement in Interwar Poland," East European Quarterly, vol. XVIII, no. 3 (September 1984), ss. 273-78. Woytak cytuje obszernie Edmunda Charaszkiewicza, "kluczową postać i eksperta ruchu prometejskiego w kołach II Oddziału Sztabu Głównego WP."
- Marian Kamil Dziewanowski, Joseph Pilsudski: a European Federalist, 1918-1922, Stanford, Instytut Hoovera, 1979.
- Sergiusz Mikulicz, Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej, Warszawa, 1971, wyd. Książka i Wiedza.
