Polonia

Z Wikipedii

Diaspora polska lub potocznie: Polonia (z łac. Polonia = 'Polska') – termin określający Polaków mieszkających poza granicami Polski (polska diaspora).

Niektórzy za Polonię uznają tylko polską emigrację, nie określając tym mianem osób mieszkających na terenach, które po 1939 roku przestały wchodzić w skład państwa polskiego i ich potomków. Argumentem za takim stanowiskiem jest stwierdzenie, że ludzie ci nie wyjechali z Polski, tylko zmieniły się granice kraju i to ojczyzna ich "opuściła". Oni sami też uznają się za Polaków, a nie za Polonię. Polaków tych określa się mianem mniejszości polskiej.

Spis treści 1 Liczebność Polonii 2 Główne ośrodki polonijne 3 Przyczyny emigracji 4 Media dla diaspory 5 Polonia w poszczególnych krajach 6 Przypisy 7 Bibliografia 8 Zobacz też 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Liczebność Polonii

Według danych szacunkowych poza terytorium Polski mieszka do 21 milionów Polaków i osób pochodzenia polskiego. W Polsce mieszka ok. 39 mln Polaków (stan na 2008 r.)

Skupiska Polaków i osób polskiego pochodzenia w świecie^[1].

Państwo i liczba Polaków (od 10 osobowych Polonii):

• Afganistan 100
• Albania 50
• Algieria 250
• Andora 10
• Angola 50
• Arabia Saudyjska 100
• Argentyna 450 tys.
• Armenia 1,2 tys.
• Australia 200 tys.
• Austria 55 tys.
• Azerbejdżan 1 tys.
• Bahrajn 130
• Bangladesz 20
• Belgia 70 tys.
• Białoruś oficjalnie 400 tys., pozarządowe szacunki do 900 tys.
• Boliwia 500
• Bośnia i Hercegowina 350
• Brazylia 1,8 mln
• Bułgaria 2,6 tys.
• Chile 10 tys.
• Chiny 1 tys.
• Chorwacja 2,4 tys.
• Cypr 500
• Czechy 100 tys.
• Dania 20 tys.
• Dominikana 100
• Egipt 600
• Ekwador 200
• Estonia 5 tys.
• Etiopia 100
• Finlandia 5 tys.
• Filipiny 100
• Francja 1,05 mln
• Ghana 100
• Grecja 50 tys.
• Gruzja/Abchazja 6 tys.
• Gujana 100
• Gwatemala 100
• Hiszpania 45 tys.
• Holandia 70 tys.
• Honduras 100
• Indie 100
• Indonezja 100
• Irak 100
• Iran 100
• Irlandia 80 tys.
• Islandia 7 tys.
• Izrael 4 tys.
• Japonia 600
• Jemen 50
• Jordania 250
• Kamerun 100
• Kanada 900 tys.
• Kazachstan 100 tys.
• Kenia 100
• Kirgistan 1,4 tys.
• Kolumbia 3 tys.
• Kongo 100
• Korea Południowa 100
• Korea Północna 11
• Kostaryka 200
• Kuba 150
• Kuwejt 250
• Liban 700
• Libia 350
• Liechtenstein 10
• Litwa 300 tys.
• Luksemburg 3 tys.
• Łotwa 75 tys.
• Macedonia 600
• Madagaskar 80
• Malezja 100
• Malta 30
• Maroko 500
• Mauretania 100
• Meksyk 10 tys.
• Mołdawia 10 tys.
• Monako 100
• Mozambik 10
• Niemcy 2 mln
• Nikaragua 100
• Nigeria 100
• Norwegia 18 tys.
• Nowa Zelandia 6 tys.
• Panama 200
• Papua-Nowa Gwinea 20
• Paragwaj 10 tys.
• Pakistan 50
• Peru 5 tys.
• Portugalia 3 tys.
• Republika Południowej Afryki 50 tys.
• Rosja 300 tys.
• Rumunia 10 tys.
• Rwanda 100
• Senegal 100
• Serbia i Czarnogóra 1,2 tys.
• Singapur 200
• Słowacja 10 tys.
• Słowenia 200
• Stany Zjednoczone 10,6 mln
• Sudan 100
• Syria 600
• Szwajcaria 20 tys.
• Szwecja 100 tys.
• Tadżykistan 2 tys.
• Tajlandia 100
• Tajwan 100
• Tanzania 100
• Tunezja 500
• Turcja 1 tys.
• Turkmenistan 5 tys.
• Uganda 100
• Ukraina 145 tys.; inne dane: 900 tys.
• Urugwaj 10 tys.
• Uzbekistan 5 tys.
• Watykan 50
• Wenezuela 4 tys.
• Węgry 20 tys.
• Wielka Brytania oficjalnie 250-500 tys.^[2] w zależności od brytyjskich czy polskich źródeł internetowych, przebywających sezonowo (w/g szacunków pozarządowych od 100 do 800 tys. Londyn, Ealing, Manchester, Birmingham)
• Wietnam 100
• Włochy 100 tys.
• Wybrzeże Kości Słoniowej 100
• Zambia 100
• Zimbabwe 800
• Zjednoczone Emiraty Arabskie 3 tys.

Powyższe dane podają czasami znacznie większą liczebność Polaków niż inne statystyki, np. spisy powszechne, i nie muszą oznaczać rzeczywistej populacji a jedynie zbliżoną (szacunkową). W niektórych państwach podczas spisów nie zbiera się danych dotyczących narodowości, w takich przypadkach jedynym źródłem informacji są dane szacunkowe.

[edytuj] Główne ośrodki polonijne

• W Stanach Zjednoczonych: stany Illinois, Michigan, Wisconsin, Nowy Jork, New Jersey
  • Chicago blisko 1,5 mln (największe skupisko Polaków poza Polską)
  • Detroit 400 tys., w stanie Michigan mieszka w sumie prawie 1 mln Polaków
  • New York City Metropolitan Area 700 tys. *, w stanie Nowy Jork jest w sumie ponad 1 mln
  • polskie dzielnice w paru miastach USA: Chicago – Jackowo (Milwaukee Av), Chicago – Trojcowo, Detroit – Hamtramck, Nowy Jork (Brooklyn-Greenpoint), Filadelfia – Richmond
  • Ponadto: Cleveland, Buffalo, Milwaukee, Columbus, Boston, Baltimore, Filadelfia, Portland, Los Angeles, San Francisco, Miami, Waszyngton, Seattle, Sandusky, Pulaski i miejscowości o polskich nazwach jak Warsaw. (Skupiska powstały po latach 1850.-1990.).
• W Niemczech: dawne Niemcy Zachodnie (zwłaszcza stara emigracja i emigracja lat 80.)
  • Zagłębie Ruhry 700 tys. (Dortmund, Krefeld, Recklinghausen, Düsseldorf)
  • Berlin 180 tys.,
  • Hamburg i okolice 110 tys.
  • Brema 30 tys.
  • Hanower, Frankfurt, Monachium
  • polskie skupiska w niemieckich miastach: Berlin – Tempelhof, Hamburg – Billstedt/Mümmelmannsberg
• W Brazylii: Stany Parana, Rio Grande do Sul, Santa Catarina, São Paulo, Rio de Janeiro
  • Kurytyba w Stanie Parana uchodzi za wielka kolebkę emigracji chłopskiej
  • Parana według danych polonijnych 700 tys.,
  • Santa Catarina – około 280 tys.,
  • Rio Grande do Sul – 300 tys.
• Na Ukrainie: Lwów, obwody żytomierski i chmielnicki (mniejszość polska), Kijów ponad 10 tys.
• We Francji: Paryż ponad 300 tys. (wielka emigracja i emigracja solidarnościowa) oraz regiony północno-zachodnie (emigracja robotnicza)
• Białoruś: Grodno (40 proc. mieszkańców), obwody brzeski, miński i witebski (społeczność polska na Kresach Wsch.)
• Kanada: Toronto – 220 tys. (szczególnie Roncesvalles Avenue i okolice oraz Brampton i Mississauga), Winnipeg (55 tys.), Montreal (40 tys.), Vancouver (60 tys.), Edmonton (55 tys.), Calgary (40 tys.) (Polonia przed i powojenna + następne pokolenia), London (Ontario) (18 tys.),
• Rosja: Moskwa, Petersburg (dawna diaspora) i Syberia (Polacy wywiezieni przymusowo). W Bijsku (Ałtajski kraj) mieszka 150 rodzin polskiego pochodzenia, do miejscowego Centrum Polskiego przynależy 70 osób. W Barnaule odpowiednio 2 razy więcej. Wierszyna, 500-osobowa wieś istniejąca od 1911 roku na Syberii zamieszkana przez potomków Polaków agitowanych przez urzędników carskich.
• Litwa: Wilno 120 tys., rejony Sołeczniki, wileński, świeciański, trocki, janowski, koszedarski, kiejdański oraz kowieński (Polacy na Kresach Wschodnich)
• Argentyna: Buenos Aires 140 tys., Cordoba, Rosario, Santa Fe (XX wiek)
• Australia: Sydney 50 tys., Melbourne 50 tys., Adelaide, region Victoria (po 1945 roku)
• Wielka Brytania: Anglia – Londyn 400 tys., Ealing, Manchester, Crewe, Birmingham; też Szkocja i Irlandia Płn. (do 30 tys.) (polscy wojskowi z II wojny światowej, dawni azylanci polityczni i emigracja zarobkowa). Sezonowo pracuje do 1 mln Polaków w całym państwie.
• Kazachstan: okolice miasta Kokczetaw, Astana, Ałma-Ata, Karaganda (etniczna ludność polska wywieziona przed i w czasie wojny)
• Szwecja:Sztokholm 30 tys., Malmö, Göteborg (emigracja 1960-?)
• Czechy: Śląsk Cieszyński 70 tys. (ludność pochodzenia polskiego)
• Łotwa: Dyneburg, Lipawa, Ryga, Kraslaw, Rzeżyca, Jełgawa (etniczni Polacy)
• Belgia: Antwerpia, okręgi Liège i Limburgia (emigranci z różnych dekad). W Brukseli i Charleroi mieszka po ok. 20 tys. Polaków.
• Austria: Wiedeń 30 tys., Graz, Linz, Löben
• Grecja: Ateny 30 tys.
• Włochy: Rzym, Katania i Palermo (Sycylia), Bolonia, Wenecja, Padwa, Mediolan, Marche (Ankona)
• RPA: Kapsztad i Johannesburg (emigracja o wyższym wykształceniu)
• Holandia: Rotterdam, Amsterdam, Haga, Utrecht oraz regiony Limburgia i Brabancja
• Dania: Kopenhaga i Nykobing
• Węgry: Budapeszt, Tatabanya, Komarom, Derenk
• Szwajcaria: Zurych, Winterthur, St. Gallen, Genewa, Lozanna
• Rumunia: Bukowina i Bukareszt
• Urugwaj: Montevideo, Punta del Este
• Nowa Zelandia: Wellington 1.200 osób, Auckland
• Norwegia: Oslo, Moss, Halden, Spitsbergen
• Finlandia: Helsinki, Tampere, Turku
• Turcja: Adampol – Polonezköy pod Stambułem (ludzie o rodowodzie polskim)
• Mołdawia: Beltsy, Styrcza
• Irlandia: Dublin, Cork (sezonowo do 250 tys. Polaków w całym państwie).
• Chiny: Hongkong, Pekin, Szanghaj, Makau, Mandżuria (w sąsiedniej Mongolii mieszka według niepotwierdzonych informacji 500 osób polskiego pochodzenia).
• Japonia: Tokio
• Hiszpania: Madryt, Barcelona (mocny wzrost po 2004 r.)
• Islandia: Reykjavík, zakłady celulozy (zwłaszcza po 2004 r.)
• Słowacja: przy granicy z Polską
• Paragwaj: Asunción, regiony przy granicy z Argentyną
• Peru: Lima
• Chile: Santiago de Chile
• w Izraelu i w Autonomii Palestyńskiej 300 tys. osób rozmawia w języku polskim.

Statystyka (2006) przedstawia największe skupiska polonijne na świecie. Warto jednak zwrócić uwagę, że Polonia istnieje również w takich miejscach jak Oceania, Birma, Katar, Nepal, Salwador, Trynidad, Surinam, Antyle Holenderskie, Barbados, Mali oraz Antarktyda (polska stacja badawcza). Zakłada się, że nie ma na świecie państwa, w którym nie mieszka chociaż jeden Polak^{[potrzebne źródło]}. Nawet w Laosie i Kambodży odnotowano obecność kilku Polaków.

[edytuj] Przyczyny emigracji

Polscy emigranci pochodzą z kilku fal migracji:

• uchodźcy po powstaniach narodowych w XIX w. (głównie do Francji, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Niemiec i Ameryki Północnej),
• emigracja zarobkowa w II poł. XIX w. aż do 1939 r. (robotnicy głównie do Francji, Belgii i Niemiec; chłopi do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Brazylii i Argentyny),
• emigracja na skutek II wojny światowej oraz z przyczyn politycznych po wojnie,
• emigracja z przyczyn ekonomicznych i politycznych w latach 80. XX wieku,
• emigracja zarobkowa po 1989 r. (głównie do Wielkiej Brytanii, Irlandii, Niemiec, Austrii, Włoch, Kanady i Stanów Zjednoczonych).

[edytuj] Media dla diaspory

Obecnie (2008) roku działają 3 telewizje nadające z terytorium Polski dla rodaków za granicą – TVP Polonia, Polsat 2 International i TVN International.

W Chicago działa największa polskojęzyczna telewizja poza terytorium RP – Polvision Waltera Kotaby.

[edytuj] Polonia w poszczególnych krajach

• Polonia na Białorusi
• Polonia w Brazylii
• Polonia w Czechach
• Polonia w Danii
• Polonia w Egipcie
• Polonia we Francji
• Polonia w Irlandii
• Polonia w Islandii
• Polonia w Kanadzie
• Polacy na Litwie
• Polonia w Niemczech
• Polonia w Nowej Zelandii
• Polonia w Rosji
• Polonia w Rumunii
• Polonia w Stanach Zjednoczonych
• Polonia w Szwajcarii
• Polonia w Szwecji
• Polonia na Ukrainie
• Polonia w Wielkiej Brytanii
• Polonia we Włoszech

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Dr Jan Rozwadowski, Emigracja polska we Francji. Europejski ruch wychodźczy. La Madeleine lez Lille, 1927, (304 s.)
• Edmond Marek, Luźne refleksje. O Polonii francuskiej. Wczoraj – dzisiaj – jutro. Lille 1982, (25 s.)
• Jan Paweł II a emigracja i Polonia 1978 –1989, pod red. R. Dzwonkowskiego, S. Kowalczyka, E. Walewandra. Lublin 1991
• Edward Kołodzej, Emigracja z ziem polskich i Polonia (1831-1939). Informator o źródłach przechowywanych w terenowych archiwach państwowych w Polsce. Warszawa, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 1997, (185 s.)
• Rocznik Polonii. Periodyk naukowy poświęcony społeczności polskiej i polonijnej w świecie. Nr 1. Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2005, (181 s.)
• Rocznik Polonii. Periodyk naukowy poświęcony społeczności polskiej i polonijnej w świecie. Nr 2. Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2006, (192 s.)

[edytuj] Zobacz też

• Marsz Polonii
• Patriotyzm
• Wspólnota Polska
• Karta Polaka

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Instytucje i organizacje polonijne