Minerał
Z Wikipedii
Minerał (fr. minéral, od celt. mina – kopalnia) – najmniejszy naturalny składnik skał budujących skorupę ziemską, w stanie stałym o określonej budowie chemicznej i fizycznej (krystalograficznej) powstały bez udziału człowieka. Zazwyczaj jest to związek chemiczny, rzadziej pierwiastek chemiczny. Zasadniczo minerały są ciałami stałymi o budowie krystalicznej, choć do minerałów zalicza się także niektóre ciała niekrystaliczne, np. bursztyn, opal, ozokeryt. Wg innych klasyfikacji (zob. angielską Wikipedię) naturalne związki chemiczne o niekrystalicznej budowie (jak np. ropa naftowa lub woda) to mineraloidy. Niektóre związki chemiczne tworzą grupy minerałów o składzie zmieniającym się w dowolnych proporcjach, jak np. plagioklazy, skaleniowce, pirokseny, amfibole, minerały ilaste, węglany.Ze względy na genezę minerały dzielą się na pierwotne i wtórne.
Jeden związek chemiczny zazwyczaj tworzy jeden minerał, ale są wyjątki, np.
- SiO2 jako bezpostaciowa krzemionka tworzy: chalcedon, chryzopraz, heliotrop, plazma, praz, sard, opal, krzemień, czert, agat, onyks, sardonyks, jaspis, karneol i in. Krystaliczna SiO2 tworzy kwarc, trydymit i krystobalit.
- Z kolei różne odmiany barwne kwarcu, to: kryształ górski, kwarc dymny, morion, kwarc mleczny, ametyst, cytryn (kwarc żółty), awenturyn, kwarcowe sokole oko, kwarcowe kocie oko, przy czym niektóre nazwy są wielce umowne.
- Innym przykładem jest węglan wapnia CaCO3, który tworzy kalcyt i aragonit.
Cechy charakteryzujące dany minerał:
- układ krystalograficzny
- twardość
- łupliwość
- rysa
- przełam
- barwa minerału
- zabarwienie minerału
- gęstość
- połysk
Minerały stanowiące główne składniki budujące skały nazywa się minerałami skałotwórczymi, a są to: kwarc, skalenie, amfibole, pirokseny, miki, kalcyt, dolomit, minerały ilaste, oliwin. Większość z nich to krzemiany lub glinokrzemiany. Minerały, które zwykle są obecne w pewnych typach skał, ale w niewielkich ilościach (zwykle <1%), to minerały akcesoryczne.
Inne minerały to przykładowo: alabaster, ałunit, anhydryt, antymonit, apatyt, argentyt, azuryt, baryt, beryl, blenda cynkowa, blenda uranowa, bursztyn, chalkopiryt, chloryty, chromit, cynober, diament, fluoryt, galena, galman, getyt, gips, glaukonit, granat, hematyt, kasyteryt, kolumbit, korund, kriolit, lelingit, limonit, magnetyt, magnezyt, malachit, miedź, monacyt, opal, piryt, saletra chilijska, saletra indyjska, siarka rodzima, sole potasowe, sól kamienna, syderyt, talk, topaz, uraninit (uranin), złoto, żelazo.
Badaniem minerałów zajmuje się mineralogia.
Przydatne narzędzia:
[edytuj] Zobacz też
- kruszec, kruszec polimetaliczny, kamienie szlachetne, minerał promieniotwórczy, ruda
- podstawowe zagadnienia z zakresu geologii oraz jubilerstwa
- znaczenie biologiczne pierwiastków
- przewodność elektryczna minerału
- Klasyfikacja minerałów Strunza
