Metro w Budapeszcie
Z Wikipedii
Metro budapeszteńskie (węg. Budapesti metró) - system kolei podziemnej w Budapeszcie. Zostało otwarte w 1896 roku.
Obecnie sieć metra składa się z trzech linii:
- pierwsza, żółta linia łączy Vörösmarty tér z Mexikói út (przebiega tylko przez Peszt)
- druga, czerwona linia metra łączy Örs vezér tere we wschodnim Peszcie z Déli pályaudvar (Dworzec Południowy) w Budzie
- niebieska linia metra łączy Köbánya-Kispest z Újpest-Központ (jedynie po stronie peszteńskiej)
Punktem przecięcia tras wszystkich linii jest stacja Deák Ferenc tér, położona pod głównym placem Pesztu. Łączna długość szlaków wynosi 31,7 km, zaś ilość stacji - 40. Metro zarządzane jest przez Przedsiębiorstwo Transportowe Budapeszt (Budapesti Közlekedési Részvénytársaság). Wszystkie linie metra łączą ze sobą najważniejsze punkty miasta. Stacje są położone odpowiednio przy: przystankach HÉV (linia M2), przy dworcach kolejowych oraz autobusowych.
Spis treści |
[edytuj] Linie metra
| Nazwa | Barwa | Relacja | Otwarcie | Długość | Ilość stacji |
|---|---|---|---|---|---|
| M1 | żółta | Vörösmarty tér ↔ Mexikói út | 1896 | 4,4 km | 11 |
| M2 | czerwona | Déli pályaudvar ↔ Örs vezér tere | 1970 | 10,3 km | 11 |
| M3 | niebieska | Újpest-Központ ↔ Kőbánya-Kispest | 1976 | 17,0 km | 20 |
Vörösmarty tér • Deák Ferenc tér M2 M3 • Bajcsy-Zsilinszky út • Opera • Oktogon • Vörösmarty utca • Kodály körönd • Bajza utca • Hősök tere • Széchenyi fürdő • Mexikói út
Déli pályaudvar • Moszkva tér • Batthyány tér HÉV • Kossuth tér • Deák Ferenc tér M1 M3 • Astoria • Blaha Lujza tér • Keleti pályaudvar M4 • Stadionok • Pillangó utca • Örs vezér tere HÉV
Újpest-Központ • Újpest-Városkapu • Gyöngösi utca • Forgách utca • Árpád híd • Dózsa György út • Lehel tér • Nyugati pályaudvar • Arany János utca • Deák Ferenc tér M1 M2 • Ferenciek tere • Kálvin tér M4 • Ferenc körút • Klinikák • Nagyvárad tér • Népliget • Ecseri út • Pöttyös út • Határ út • Köbánya-Kispest
I etap: Kelenföldi pályaudvar • Tétényi út • Bocskai út • Móricz Zsigmond körtér • Szent Gellért tér • Fővám tér • Kálvin tér ( M3 ) • Rákóczi tér • Népszínház utca • Keleti pályaudvar ( M2 ) ; II etap: Dózsa György út • Hungária körút • Róna utca • Bosnyák tér
[edytuj] Historia
Budowa pierwszej linii (M1) rozpoczęła się w 1894 roku - miała uświetnić przypadające dwa lata później obchody tysiąclecia państwa węgierskiego. Otwarcie odcinka pomiędzy stacjami Vörösmarty tér i Artézi fürdő (dziś Széchenyi fürdő) miało miejsce 2 maja 1896. W latach 1970 - 1973 linia została zmodernizowana: przebudowano stacje Vörösmarty tér i Deák Ferenc tér, odcinek wiodący przez Park Miejski (Városliget) został przebudowany na podziemny i wydłużony do stacji Mexikói út (także nowa zajezdnia).
Już w socjalistycznych Węgrzech wznikły prace nad dwoma kolejnymi liniami metra. W roku 1950 zaczęła się budowa drugiej linii, jednak w latach 1954 - 1963 prace były wstrzymane. Pierwszy odcinek linii, poprowadzony częściowo na powierzchni, otwarto 4 kwietnia 1970. Połączył on Deák Ferenc tér z Örs vezér tere (koło drugiej wymienionej stacji umieszczono kolejną zajezdnię metra). Dwa lata później oddano do użytku ostatni, drugi odcinek, prowadzący do stacji Déli pályaudvar w Budzie. Od 2004 roku trwa etapowa modernizacja całej linii, która ma się zakończyć trzy lata później.
Budowa najdłuższej, trzeciej linii metra (M3) rozpoczęła się w 1970 roku. Jej pierwszy odcinek został otwarty 31 grudnia 1976 roku (Deák Ferenc tér - Nagyvárad tér), kolejne odcinki oddawano do użytku kolejno w latach: 1980 (do stacji Kőbánya-Kispest), 1981 (→ Lehel tér, wówczas Élmunkás tér), 1984 (do Árpád híd) i 1990 (→ Újpest-Központ). Linie M2 i M3 spaja łącznik, zlokalizowany między stacjami Deák Ferenc tér, Kossuth tér i Arany János utca.
W latach 80. i 90. XX wieku zostały zmienione ze względów praktycznych i ideologicznych nazwy niektórych stacji:
- November 7. tér - Oktogon
- Fehér út - Örs vezér tere
- Könyves Kálmán körút - Népliget
- Felszabadulás tér - Ferenciek tere
- Marx tér - Nyugati pályaudvar
- Élmunkás tér - Lehel tér
[edytuj] Projekty rozbudowy
Trwa budowa linii M4. Według projektu będzie ona miała długość 7,4 km, a na jej trasie znajdzie się 10 stacji. Zakończenie prac budowlanych planowane jest na 2009 rok.
Na jesień 2007 planowane jest rozpoczęcie budowy linii M5, która miałaby połączyć linie kolei miejskiej HÉV oraz istniejące linie kolei podziemnej. W przyszłości planowana jest także rozbudowa linii M3, która do 2010 roku miałaby zostać przedłużona o 3-5 stacji w kierunku północnym.
Ostatnio Stowarzyszenie Transportu Miejskiego i Podmiejskiego (Városi és Elővárosi Közlekedési Egyesület) przedstawiło plan połączenia linii M2 z HÉV w Gödöllő. Władze miejskie nie do końca akceptują ten plan, ale może on zostać zrealizowany po roku 2015.
[edytuj] Ciekawostki
Sławę budapeszteńskiemu metro przyniósł film Kontrolerzy z 2003 roku, nakręcony przez Nimróda Antala, którego akcja rozgrywa się głównie na stacjach kolei podziemnej miasta.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Budapesti Közlekedési Részvénytársaság
- Metros.hu - historia, mapy, fotogaleria
- UrbanRail.Net - Budapeszt
- Újpest-Városkapu station from the tracks
- 4th metro line construction galleries
