Kango
Z Wikipedii
Kango (漢語) to japońskie wyrazy zapisywane w kanji i czytane w on-yomi. Wiele z nich jest pochodzenia chińskiego, inne zostały utworzone niezależnie.
Wewnątrz wyrazu kango obowiązuje gramatyka chińska, wyraz zaś jako całość japońska.
Spis treści |
[edytuj] Rola wyrazów kango
Samodzielny wyraz kango jest przeważnie rzeczownikiem zwykłym lub określającym (tzw. przymiotnikiem "na"). Może też służyć jako czasownik po dodaniu する (suru), jako przysłówek po dodaniu に (ni) i w kilku innych funkcjach.
Ze względu na strukturę kango bezpośrednio nie może być czasownikiem czy też przymiotnikiem właściwym.
[edytuj] Struktura gramatyczna wyrazów kango
Wyraz kango może mieć dwa rodzaje struktury: albo część pierwsza określa część drugą, albo cały wyraz jest połączeniem znaczeń obu części.
[edytuj] Popularne morfemy określane
[edytuj] 語 (ご go)
Oznacza język. Np.:
| Znaczenie | Kraj | Język |
|---|---|---|
| Japonia / język japoński | 日本 (にほん nihon) | 日本語 (にほんご nihongo) |
| Chiny / język chiński | 中国 (ちゅうごく chuugoku) | 中国語 (ちゅうごくご chuugokugo) |
| Polska / język polski | ポーランド poorando | ポーランド語 (ポーランドご poorandogo) |
- Wymowa kun-yomi: かたる kataru
[edytuj] 人 (じん jin)
Oznacza osobę. W szczególności jako końcówka oznacza mieszkańca danego kraju. Np.:
| Znaczenie | Kraj | Mieszkaniec |
|---|---|---|
| Japonia / Japończyk | 日本 (にほん nihon) | 日本人 (にほんじん nihonjin) |
| Chiny / Chińczyk | 中国 (ちゅうごく chuugoku) | 中国人 (ちゅうごくじん chuugokujin) |
| Polska / Polak | ポーランド poorando | ポーランド人 (ポーランドじん poorandojin) |
[edytuj] 者 (しゃ sha)
Również oznacza osobę, stosowane raczej do zawodów. Np.:
- 医者 (いしゃ isha) - medycyna → lekarz
- 学者 (がくしゃ gakusha) - nauka → naukowiec
- 筆者 (ひっしゃ hissha) - piórko do pisania → pisarz
[edytuj] 気 (き ki)
Oznacza dosłownie duszę. Jest używane do pewnej klasy rzeczowników abstrakcyjnych.
- 天気 (てんき tenki) - niebo → pogoda
- 電気 (でんき denki) - elektryczny → elektryczność
- 病気 (びょうき byouki) - chory → choroba
[edytuj] 車 (しゃ sha)
Oznacza pojazd.
- 自転車 (じてんしゃ jitensha) - samemu + toczyć się → rower
- 自動車 (じどうしゃ jidousha) - samemu + poruszać się → samochód
- 汽車 (きしゃ kisha) - para (wodna) → pociąg parowy
- 電車 (でんしゃ densha) - elektryczność → pociąg elektryczny
- Wymowa kun-yomi: くるま kuruma
[edytuj] 数 (すう suu)
Oznacza liczbę, np.:
- 小数 (しょうすう shousuu) - mały → ułamek
- 指数 (しすう shisuu) - wskazywać → indeks
- 点数 (てんすう tensuu) - kropka, punkt → ilość punktów, punktacja
[edytuj] 学 (がく gaku)
Oznacza naukę, np.:
- 語学 (ごがく gogaku) - język → lingwistyka
- 数学 (すうがく suugaku) - liczba → matematyka
- 生物学 (せいぶつがく seibutsugaku) - organizm żywy → biologia
[edytuj] Popularne morfemy określające
[edytuj] 全 (ぜん zen)
Oznacza cały, np.:
- 全部 (ぜんぶ zenbu) - część → całość
- 全国 (ぜんこく zenkoku) - kraj → ogólnokrajowe
Uwaga: nie jest to ten sam znak co dotyczący buddyzmu Zen.
[edytuj] 最 (さい sai)
Oznacza najbardziej, np.:
- 最高 (さいこう saikou) - wysoki → najwyższy (np. Sąd Najwyższy)
- 最近 (さいきん saikin) - bliski → najbliższy, ostatni (do tej pory)
- 最初 (さいしょ saisho) - początek → początkowy
[edytuj] 無 (む mu)
Oznacza brak czegoś, np.:
- 無用 (むよう muyou) - używać → bezużyteczny
- 無料 (むりょう muryou) - opłata → darmowy
- 無言 (むごん mugon) - mówić → cisza
[edytuj] 不 (ふ fu)
Oznacza przeciwieństwo, np.:
- 不便 (ふべん fuben) - wygoda → niewygodne
- 不足 (ふそく fusoku) - wystarczać → niewystarczające
- 不安 (ふあん fuan) - spokój → niepokój
