Jangrot
Z Wikipedii
| Jangrot | |
| Województwo | małopolskie |
| Powiat | olkuski |
| Gmina | Trzyciąż |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
12 |
| Tablice rejestracyjne | KOL |
Jangrot – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Trzyciąż.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Jangrot to dawna własność biskupów krakowskich i pierwotnie nosiła nazwę Biskupice. Biskup krakowski Jan Grot ok. 1340 r. zmienił ja na miasto i nadał swoje nazwisko. Jak wynika z kronik kościelnych, wieś została założona po zniesieniu praw miejskich przed 1440 r. Ten sam biskup Jan Grot wybudował we wsi kościół z drewna modrzewiowego. Obok kościoła z jego rozkazu powstała również dzwonnica, w której do dziś znajduje się dzwon z datą 1200 r. Wypisy z 1522 r. podają, że różnie wówczas pisano nazwę wsi – Jangrod, Jangroth, Janigrot.
Obecnie tzw. Mały i Duży Koniec Jangrota rozdziela kościół parafialny pw. Świętego Jana Chrzciciela. Zbudowany został on z cegły w 1822 r. przez krakowskiego architekta Jana Beka, w stylu bizantyjskim, nakładem ks. Jana Pawła Woronicza. Kroniki, podania i przekazy ludzi starszych mówią, że od czasu uwłaszczenia chłopów wieś była w rękach dworu i krakowskiej kurii. Po powstaniu styczniowym prawdopodobnie wiele się zmieniło. Z posiadłości dużego dworu liczącego ok. 40 ha pozostało tylko 18 ha, gdyż resztę rozdano chłopom po wydzieleniu działki pod szkołę, na której obecnie ona stoi. Pierwsza szkoła we wsi znajdowała się w czworakach udostępnionych przez dworskiego rządcę. Nauczanie wówczas było płatne i nauka trwała 4 zimy. Po 1900 r. mogło umieć czytać i pisać ok. 50 osób – pozostali byli analfabetami. Proboszcz był administratorem dóbr kurii. Miejscowa ludność odrabiała pańszczyznę. Szkoła murowana powstała ok. 1910 r., którą w latach późniejszych przebudowano. W 1905 r. powstał murowany budynek, w którym mieściła się gminna rada. Do gminy Jangrot należało wtedy 23 wsie. Ochotnicza straż pożarna została założona w 1933 r. przez wójta gminy. Do 1935 r. nie było w Jangrocie murowanych budynków.
Teren Jangrota jest mocno pofalowany i pagórkowaty o wysokościach 400-450 m n.p.m. Na Małym Końcu na podwórku gospodarza Lucjana Pokwapa bije źródełko dające początek rzecze Dłubni. Jangrot jest typową ulicówką. Do Jangrota należy również Kolonia Cieplice, kolonia pod Michałówką, Kolonia Plebańska i Kresy. W pobliżu Jangrota znajduje się Park Krajobrazowy z rezerwatem "Michałowiec", w którym szczególnej ochronie podlega obuwik pospolity.
