Knivkjuke
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
| Knivkjuke |
||
|
|
||
| Systematikk | ||
| Rike: | Sopp (Fungi) | |
| Rekkje: | Stilksporesoppar (Basidiomycota) | |
| Klasse: | Hymeniesoppar (Basidiomycetes) | |
| Orden: | Kjukeordenen (Poriales) | |
| Familie: | Kjuker (Coriolaceae) | |
| Slekt: | Knivkjuker (Piptoporus) | |
| Art: | Knivkjuke | |
| Vitskapleg namn | ||
| Piptoporus betulinus
(Bull. ) P. Karst. , 1881
|
||
Knivkjuke (latin Piptoporus betulinus, tidlegare Polyporus betulinus) er ei kjuke som berre veks på bjørk. Ho dannar brun råte i veden, og har ein mjuk fruktlekam. Fruktlekamen kjem fyrst når trea er nesten eller heilt daude. Kjuka er ettårig og mjuk i frisk tilstand, slik at ein lett kan stikka ein kniv i ho. Det har vorte hevda at reiskapen ikkje rusta og heldt seg skarp når den stod i kjuka.Den har difor vore brukt til å lagre reiskapar i; knivar, andre eggjarn og bor. Har og vore brukt til nålepute for skreddar og skomakar. Oversida kan vera frå heilt ljos, kvitaktig til mørkt gråbrun. Porelaget er fyrst kvitt, seinare blir det gulbrunaktig.
Fordi den er så mjuk og lett å forme, har den heilt frå mellomalderen vorte bukt til å lage ballar av. Under andre verdskrigen, og andre tider når det har vore dyrt og vanskeleg å få tak i gummiballar, har slike kjukeballar og vorte laga til barneleike. Dei hardnar etter kvart, men ved å fukte litt, vart den mjukare og elastisk. Slike ballar kunne og smørjast med tjøre for å halde på elastisiteten.
[endre] Kjelde
- Ove Arbo Høeg: Planter og tradisjon (Universitetsforlaget 1975)
