Gewone chuckwalla

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Gewone chuckwalla

Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Reptilia (Reptielen)
Orde:	Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:	Sauria (Hagedissen)
Familie:	Iguanidae (Leguanen)
Geslacht:	Sauromalus

Soort

Sauromalus ater
Duméril, 1856

De chuckwalla (Sauromalus ater) is een hagedis uit de familie leguanen (Iguanidae). De Nederlandse naam komt uit het Engels, maar wordt voor deze soort algemeen gebruikt.

[bewerk] Beschrijving

De lengte is ongeveer 40 centimeter met uitschieters naar bijna 50 cm. Het lichaam is erg gedrongen en heeft een dikke staart die ongeveer net zo lang is als het lichaam en eindigt in een stompe staartpunt. De buik kan sterk worden afgeplat zodat ze beter kunnen zonnen. De huid in de nek en langs de flanken zit erg los, vooral bij oudere dieren. Na het gilamonster (Heloderma suspectum) is het de grootste hagedis die in de Verenigde Staten voorkomt.

De kleur is bruingrijs tot grijs, sommige exemplaren vertonen groengrijze kleuren. Op de rug zitten kleine lichte vlekjes met een donkere, brede bandering en ook de staart is gebandeerd. Jongere dieren zijn sterker gevlekt en gebandeerd met een sterker contrast maar de tekening vervaagt met de jaren. Vrouwtjes veranderen qua tekening niet veel, maar bij de mannetjes kleurt de basiskleur roodbruin tot bruingeel en verdwijnen de kleine vlekjes, de kop kleurt zeer donker tot zwart. Mannetjes worden ook forser en langer, hebben een dikkere staartwortel en duidelijk zichtbare femoraalporiën, die dienen om geurstoffen af te geven.

[bewerk] Voorkomen en habitat

De chuckwalla komt voor in Mexico en in de Verenigde Staten in de staten Californië, Nevada, Utah, en Arizona. De chuckwalla houdt van dorre en warme gebieden met rotsen, stenen of een vulkanische ondergrond met veel schuilplaatsen. De habitat bestaat uit woestijnen zoals de Sonoraanse Woestijn of in bergstreken met een schrale vegetatie tot bijna 1400 meter boven zeeniveau.

Deze leguaan is overdag actief en schuilt 's nachts tussen rotsspleten. In de winterperiode wordt een winterslaap gehouden om na enkele maanden weer tevoorschijn te komen. Het voedsel bestaat op jonge leeftijd voor een belangrijk deel uit insecten maar al snel gaat de leguaan steeds meer plantendelen eten. Geslachtsrijpe exemplaren zullen de meeste levende prooidieren zelfs negeren, en slechts af en toe een keer toehappen. Ze eten dan voornamelijk bloemen, vruchten, bladeren of de gehele plant als deze niet houtachtig is. Ze lijken net als andere bloem-etende hagedissen een voorkeur te hebben voor geelgekleurde bloemen.

[bewerk] Gedrag

Chuckwallas zijn zeer taaie dieren en kunnen wel 25 jaar oud worden. Zoals veel andere leguanen kunnen ze communiceren door met de kop te knikken, te gapen of het lichaam op- en neer te bewegen; het lijkt dan of ze zich opdrukken. Als een concurrerend mannetje zich daardoor niet laat afschrikken wordt gebeten of met de staart gemept. Alleen tijdens de paartijd zijn ze territoriaal, en is het grootste mannetje de baas over alle kleinere mannetjes in de buurt. Er wordt gepaard in april tot juli, tussen juli en augustus worden de eitjes afgezet, die eind september uitkomen. De jongen die uit het ei komen zijn circa 7-10 cm. Bij gevaar schuilen ze door snel naar een rotsspleet te vluchten en zich erin te wringen waarna ze zich opblazen met lucht, hierdoor komen ze muurvast te zitten.

[bewerk] Relatie met de mens

De oorspronkelijke bewoners van de streken waarin de chuckwalla leeft aten het vlees van de hagedis. Er zijn zelfs enkele speciale werktuigen gevonden met als doel de dieren uit de schuilplaatsen te krijgen. Deze zogenaamde 'chuckwalla-haak' bestaat uit een stok met een langwerpige als haak vastgebonden steen om ze uit de holen te trekken. Chuckwalla's danken ook de naam aan de lokale bevolking, die de hagedis tcaxxwal noemden, de latere Spanjaarden die zich koloniseerden maakten daar chacahuala van (tjacka-hoe-ala).