Chile

Vun Wikipedia

Chile (Spaansch: Chile, amtlich República de Chile up Platt Republik Chile) is een Staat in den Süüdwesten vun Süüdamerika. He löppt vun Noord na Süüd twuschen de Bredengraden 17° 3' S un 56° 30' S. Dat Land grenzt in'n Westen un Süden an den Pazifik, in'n Noorden an Peru, in'n Noordoosten an Bolivien un in'n Oosten an Argentinien. To den Staat höört ok de Oosterinseln (Rapa Nui) in den Pazifik mit to, just so, as de Insel Salas Y Gómez, de Juan-Fernández-Inseln, de Desventuradas-Inseln un in'n Süden de Ildefonso-Inseln un de Diego-Ramirez-Inseln. Bavenhen will Chile ok en Andeel vun de Antarktis för sik hebben.

In Chile leevt 16.143.900 Inwahners (schätzt 2006) up 756.950 km². Dat sünd 21,3 Inwahners/km².

Inholtsverteken 1 Staat 2 Naam 3 Geographie 4 Klima 5 Inwahners 5.1 Allgemeen 5.2 Indianers 6 Spraak 7 Historie

[ännern] Staat

Chile is en präsidial Republik. Hööft vun den Staat un Baas vun de Regeerung is de Präsidentsche Michelle Bachelet. De Hööftstadt is Santiago de Chile.

[ännern] Naam

Wo dat Woort „Chile“ herkümmt, kann een nich eendüdig seggen. Tomeist warrt annahmen, dat keem ut de Aymara-Spraak. Dor bedutt „chilli“: „Land, wo de Welt toenne is“. Anner seggt, de Naam keem ut de Quechua-Spraak. In düsse Indianerspraak heet „tchili“: „Snee“. Up jeden Fall hett de Naam rein gornix mit de Chili-Schoot to kriegen. Düt Woort stammt ut de mexikaansche Spraak Nahuatl af. In Chile warrt dor „ají“ to seggt.

[ännern] Geographie

Chile streckt sik över 4.300 km langs de Anden un den Pazifik hen vun Noord na Süüd över den süüdamerikaanschen Kontinent. Man dat Land is in'n Dörsnitt bloß 180 km breet. De hööchste Barg is de Ojos del Salado. De is 6.880 m hooch. Dor is he ok de hööchste Vulkan up de Eer mit.

[ännern] Klima

Vunwegen de Lengte vun dat Land över mehr as 39 Bredengraden hen gifft dat in Chile unbannig veel verscheden Zonen vun dat Klima un vun de Vegetatschoon.

[ännern] Inwahners

[ännern] Allgemeen

In de Gegend vun de Hööftstadt Santiago de Chile leevt bi 5,5 Mio Inwahners. Dat is de drüdde Deel vun all Inwahners in ganz Chile. 50 % vun de Chilenen sünd mestizen, bi 40 % sünd Witte (tomeist ut Europa afkümstig) un bi 7 % sünd Indianers.

[ännern] Indianers

De Indianers höört tomeist to dat Volk vun de Mapuche (Araukariers) hento. In de Gegend twüschen de Strööm Bío-Bío un Toltén liggt jem ehr Andeel an de Inwahners bi 23 %.

[ännern] Spraak

Amtsspraak is Spaansch. Bovenhen gifft dat ok noch de Indianerspraken Mapudungun, Quechua un Aymara. Mapudungun is de Spraak vun dat Mapuche-Volk. Siet en poor Johren gifft dat tosätzlichen Ünnerricht in düsse Spraak un jeden Dag bringt de Lokalsender Canal 13 Temuco Narichten up düsse Spraak.

[ännern] Historie

An'n 18. Februar 1818 is Chile offiziell unafhängig wurrn.