Rutherfordín
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
| Hafnín | |||||||||||||||||||||||||
| Lawrensín | Rutherfordín | Dubnín | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
Rútherfordín er frumefni með efnatáknið Rf og er númer 104 í lotukerfinu. Þetta er gríðarlega geislavirkt gervifrumefni og hefur stöðugasta samsæta þess helmingunartíma rétt undir 70 sekúndum. Að þessum ástæðum er þetta frumefni ekkert notað og lítið vitað um það. Rutherfordín er fyrsta frumefnið handan aktaníða og er spáð fyrir um að hafa svipaða efnafræðilega eiginleika og hafnín.
[breyta] Saga
Rutherfordín (nefnt í höfuðið á Ernest Rutherford) var að sögn fyrst myndað árið 1964 af Sameinuðu Kjarnorkurannsóknarstofnuninni (Joint Nuclear Research Institute) í Dubna í Rússlandi. Vísindamenn þar létu hraðaðar 113 til 115 MeV neon jónir dynja á plútoni og lýstu því yfir að þeir hefðu fundið kjarnaklofningsför, á sérstakri tegund af gleri, með smásjá sem að gaf vísbendingu um tilvist nýs frumefnis.
Árið 1969 mynduðu rannsóknarmenn við Berkeley frumefnið með því að láta kalifornín-249 og kolefni-12 skella saman með mikili orku. Þessi sami hópur skýrði einnig frá því að þeim hefði verið ókleyft að endurtaka tilraun Rússnesku vísindamannanna.
Þetta olli ágreiningu við nafngift frumefnisins; sökum þess að Rússarnir héldu því fram að það hefði fyrst verið uppgötvað í Dubna, stungu þeir upp á Dubnín (Db), ásamt Kurchatovín (Ku), til heiðurs Igor Vasilevich Kurchatov (1903-1960), fyrrum yfirmanns kjarnorkurannsókna Sovétríkjanna. Bandaríkjamenn, á hinn bóginn, stungu upp á Rutherfordín (Rf) til að heiðra Ernest Rutherford, þekktum kjarneðlisfræðingi frá Nýja Sjálandi. Hið alþjóðlega samband efnafræðifélaga tók upp Unnilquadín (Unq) sem tímabundið nafn fyrir þetta frumefni. Árið 1997 var deilan leyst og núverandi nafn tekið upp.
