Republiko
De Wikipedio
Republiko esas guvernala sistemo ube la chefo di stato (qua generale havas la titulo "prezidanto", ma en antiqua Roma esis "konsulo") esas elektita da populo o da parlamento, e ne povas transmisar la povo heredale a lia familio, kom eventas en monarkii. L'origino di vorto republiko esas 2 Latina vorti: res publica (publika kozo, o publika afero).
Se la chefo di stato anke esas chefo di guvernerio, la lando esas prezidantala republiko (exempli: en Usa, Brazilia, Arjentinia). Se la chefo di guvernerio ne esas anke chefo di stato, ed esas selektita da deputati de plu multa partiso (o koalisuro) en parlamento, la stato esas nominita parlamentala republiko (exempli: en Portugal, Finlando, Francia).
Generale en moderna republiki, prezidanti komandas por periodi de 4 til 6 yari. En kelka landi, konstituco limitas numero di inter-sequanta foyi ke un sama persono povas disputar prezidantala elekti. Kom exemplo, en Usa e en Brazilia prezidanti povas disputar nur un altra inter-sequanta foyo.
Moderna koncepto di republiko kom demokrata sistemo di guvernerio aparis en Francia dum Iluminismo. Usa adoptis republiko kande divenis nedependenta, ye 1776.
