Λουκιανός Αντιοχείας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Λουκιανός Αντιοχείας (Αντιοχεύς) (235-312), γνωστός και ως Λουκιανός ο Αποσυνάγωγος ή Άγιος Λουκιανός, υπήρξε πρεσβύτερος, θεολόγος, διδάσκαλος και συγγραφέας κατά το 4ο αιώνα και έδρασε στην περιοχή της Αντιόχειας. Γεννήθηκε στα Σαμόσατα και ίδρυσε μια από τις σπουδαιότερες σχολές θεολογίας, τη λεγόμενη και Αντιοχειανή.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ο βίος του
Ο Λουκιανός γεννήθηκε το 235 στα Σαμόσατα της Μικράς Ασίας. Mεγάλωσε στην πόλη της Έδεσσας Μικράς Ασίας και πήρε την αρχική μόρφωση στη σχολή του Μακάριου. Υπήρξε μαθητής του Παύλου Σαμοσατέα και διάδοχός του στη Αντιοχειανή σχολή, με αποτέλεσμα ο αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας Αλέξανδρος να τον κατηγορήσει ως «δυναμικό Μοναρχιανό». Ο Λουκιανός ομως, επανίδρυσε τη σχολή με νέο περιεχόμενο και τρόπο διδασκαλίας. Εν συνεχεία χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στην Αντιόχεια.
Παρά την κατηγορία αυτή του επισκόπου Αλεξανδρείας σήμερα γνωρίζουμε πως δεν ευσταθεί και αυτό διότι ο Λουκιανός δε φαίνεται με βάση τη γραμματεία που διασώζεται να αποδέχεται και να ταυτίζεται με τις απόψεις του Παύλου Σαμοσατέα, παρότι υπήρξε μαθητής και διάδοχός του στη σχολή και ενώ επέτρεπε τη διδασκαλία του στη σχολή του. Παρέμεινε τελικά σε ακοινωνησία επι τριών επισκόπων Αντιοχείας [1] μέχρι την αποκατάστασή του. Αυτό συνέβη γιατί τελικά για οικονομικούς ή άλλους λόγους εξάρτησης δίστασε να αποκηρύξει τον Παύλο παρότι είχε καθαιρεθεί εκκλησιαστικά, αλλά όχι και νομικά (αφού για τις αρχές αναγνωριζόταν μόνο αυτός ως νόμιμος, λόγω της Ζηνοβίας). Αυτή η επαμφοτερίζουσα στάση τον κατέστησε ύποπτο και τελικά του επεβλήθει ποινή ακοινωνησίας το 272. Όμως γρήγορα αποκαταστάθηκε επι Κυρίλου του Α΄ Αντιοχείας ή του Τυραννίωνα Αντιοχείας.
Eπί διωγμών Μαξιμίνου συνελήφθη και εστάλη στη Νικομήδεια. Ο θάνατός του επήλθε στις 7 Ιανουαρίου του 312 όταν υπο το διωγμό του Μαξιμίνου συνελήφθη. Ο τρόπος του θανάτου, ακόμα και σήμερα δεν έχει εξακριβωθεί. Κάποιοι θεολόγοι υποστηρίζουν οτι πέθανε απο την ασιτία, αλλά το πιθανότερο είναι να αποκεφαλίστηκε.
Θεωρείται άγιος και εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 15 Οκτωβρίου, ενώ από την Καθολική Εκκλησία στις 7 Ιανουαρίου.
[Επεξεργασία] Το έργο του και οι απόψεις του
Ήταν άνθρωπος πολύ ασκητικός, ενώ κατά τον Ευσέβιο «ανήρ τα πάντα άριστος, βίω τε εγκρατεί και τοις ιεροίς μαθήμασι συγκεκροτημένος». Υπήρξε άριστος γνώστης της εβραϊκής γλώσσας, ασχολήθηκε με τη ερμηνεία της Αγίας Γραφής και εξεπόνησε κριτική αναθεώρηση του κειμένου της, κατά βάση φιλολογικού χαρακτήρα, η οποία και διαδόθηκε στην Αντιόχεια και την Κωνσταντινούπολη, λόγω της εισαγωγής της από τον ιερό Χρυσόστομο. Από το έργο του αυτό διασώθηκαν μόνο πενιχρές ειδήσεις. Ο ίδιος απέβη ο αρχικός εισηγητής της ιστορικογραμματικής ερμηνευτικής μεθόδου.
Πολλοί τον κατηγόρησαν, όπως προαναφέρθηκε, οτι ασπάστηκε τις απόψεις του Παύλου Σαμοσατέα, ο ίδιος όμως δε φαίνεται να ανέπτυξε σαφή τριαδολογία και χριστολογία, αν και ήταν σαφώς επηρεασμένος από τις αντιλήψεις του Ωριγένη, με αποτέλεσμα να μη δέχεται την προσωπική υπόσταση του Ιησού. Ο Λουκιανός, με βάση πάντα Ωριγενιστικές αντιλήψεις που ασπαζόταν, είχε προβεί και σε άλλες τοποθετήσεις περί του Λόγου, όπως ότι ο Λόγος δεν ήταν ενωμένος κατά την ουσία με το Θεό, δεχόταν «εκ προκοπής» θέωση, ενώ ίσως διέκρινε το Λόγο του Πατέρα (προφορικό) από τον Λόγο του Υιού. Ο Λουκιανός επίσης φέρεται να είχε εκπονήσει σύμβολο το οποίο καλούσε τον Λόγο εικόνα απαράλλακτη της ουσίας και της δυνάμεως του Πατρός[2]. Ο Boularand αρνήθηκε την προέλευση του συμβόλου από τον Λουκιανό, καθώς η έρευνα έχει καταλήξει πως στη σημερινή του μορφή είναι μεταγενέστερο.
[Επεξεργασία] Υποσημειώσεις
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
- «Εκκλησιαστική ιστορία» - Βλάσιος Φειδάς, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002.
- «Εκκλησιαστική ιστορία» - Μπαλάνος Δημήτριος, Πρακτικά Ακαδημίας Αθηνών 7, 1932.
