Βιστούλας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Βιστούλας (Vistula, στα πολωνικά Wisła) είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος και ο σημαντικοτερος ποταμός της Πολωνίας. Ο Βιστούλας είναι κυρίως γνωστός από το ότι διαρρέει την πρωτεύουσα της Πολωνίας, τη Βαρσοβία, αλλά διαρρέει και αρκετές άλλες πόλεις της, όπως την Κρακοβία.

Το μήκος του Βιστούλα είναι 1.047 χιλιόμετρα, ενώ η λεκάνη απορροής του έχει έκταση 194.424 τετρ.χιλιόμετρα, είναι δηλαδή μεγαλύτερη από ολόκληρη την Ελλάδα και περιλαμβάνει πάνω από το μισό της συνολικής εκτάσεως της Πολωνίας, αλλά άπλώνεται και στην Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Σλοβακία. Ο Βιστούλας πηγάζει από το Barania Góra στα όρη Beskidy της νότιας Πολωνίας, σε υψόμετρο 1.106 μέτρων, και ρέει προς τα βόρεια. Ξεκινά από τους «Λευκό Μικρό Βιστούλα» (Biała Wisełka) και «Μέλανα Μικρό Βιστούλα» (Czarna Wisełka), και στη συνέχεια διερρέει τις απέραντες πολωνικές πεδιάδες. Εκτός από τις πόλεις που αναφέρθηκαν, περνά και από τις πόλεις Sandomierz, Płock, Włocławek, Toruń, Świecie, Tczew και Γκντανσκ. Σχηματίζοντας δέλτα με αρκετούς κλάδους (Leniwka, Przekop, Śmiała Wisła, Martwa Wisła, Nogat και Szkarpawa), χύνεται στην ομώνυμη λιμνοθάλασσα και στον Κόλπο του Γκντανσκ στη Βαλτική Θάλασσα.

Η μέση παροχή του Βιστούλα σε νερό ανέρχεται στα 1.080 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο στο στόμιό του.

[Επεξεργασία] Ιστορικά στοιχεία

Είναι άγνωστο αν η ρίζα του ονόματος Vistula είναι ινδοευρωπαϊκή ή προγενέστερη. Το όνομα απαντά για πρώτη φορά στον Πλίνιο, στη «Φυσική Ιστορία» (77 μ.Χ.), τόσο ως Vistula (4.52, 4.89) όσο και ως Vistillus (3.06). Από όλες τις πηγές συμπεραίνεται ότι στα δυτικά του δέλτα του ζούσαν οι φυλές Σουηβοί και Βουργουνδοί, ενώ γύρω από το ίδιο το δέλτα οι Γότθοι και οι πρόγονοί τους του πολιτισμού Oksywie. Ανατολικά του δέλτα κατοικούσαν οι φυλές που μιλούσαν τις βαλτικές γλώσσες, ταυτιζόμενες γενικώς με τους Αιστιανούς της Ιστορίας: Γαλίνδιοι, Σουδοβιανοί και Borusci.

Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος καταγράφει επίσης τις φυλές που κατοικούσαν γύρω από τον Βιστούλα, τον οποίο θεωρεί ως το σύνορο μεταξύ της Γερμανίας και της Σαρματίας. Χρησιμοποιεί την εξελληνισμένη μορφή του ονόματος, «Ουιστούλα», ενώ άλλες αρχαίες πηγές αποκαλούν τον ποταμό «Ιστούλα». Ο Pomponius Mela αναφέρεται στον Visula (Βιβλίο 3) και ο Αμμιανός Μαρκελλίνος στον Bisula (Βιβλίο 22). Η καλύτερη αναφορά είναι ίσως του Jordanes (Getica 5 και 17), που γράφει "Viscla".

Ο Βιστούλας, μετά τη γερμανική φυλετική και γλωσσική επέκταση προς τα ανατολικά (από τον δέκατο αιώνα μ.Χ.), ήταν επίσης πολύ γνωστός στη Γερμανία και τους γερμανόφωνους ως Weichsel ή Wissel, Wixel, κλπ. σε μεσαιωνικά γερμανικά έγγραφα.

Ο Βιστούλας ενωνόταν κατά την αρχαιότητα με τον ποταμό Δνείπερο, και μέσα από αυτόν με τη Μαύρη Θάλασσα. Η υδάτινη οδός Βαλτική-Βιστούλας-Δνείπερος-Μαύρη Θάλασσα ήταν μία από τις αρχαιότερες εμπορικές οδούς, ο «Δρόμος του Ηλέκτρου», δια της οποίας το ήλεκτρο και άλλα προϊόντα του βορρά έφθαναν ως την Ελλάδα, τη Μέση Ανατολή, την Αίγυπτο και αλλού.

Αυτό το άρθρο βασίζεται στο αντίστοιχο άρθρο της αγγλικής Wikipedia.