Dafydd ap Gwilym

Oddi ar Wicipedia

Un o feirdd enwocaf Cymru a ystyrir yn feistr mawr y cywydd a'r canu serch oedd Dafydd ap Gwilym (tua 1320 - tua 1380). Fe'i gydnabyddir fel un o feirdd pwysicaf Ewrop gyfan yn ei gyfnod. Roedd yn canu yng nghyfnod Beirdd yr Uchelwyr; credir iddo gael ei eni rhywbryd rhwng 1320 - a 1330 ym mhlwyf Llanbadarn Fawr ger Aberystwyth. Meistrolodd y mesur caeth newydd a ddaeth i fri yn y cyfnod hwn sef y cywydd. Credir iddo farw tua 1380 ac iddo gael ei gladdu yn Abaty Ystrad Fflur.

Taflen Cynnwys

1 Hanes
2 Ei gerddi
3 Marwnadau i Ddafydd gan y beirdd
4 Llyfryddiaeth
- 4.1 Testunau
- 4.2 Astudiaethau
5 Dolen allanol

[golygu] Hanes

Cerflun o'r bardd yn Neuadd Dinas Caerdydd

Roedd Dafydd o dras uchelwrol. Ei dad oedd Gwilym Gam ap Gwilym ab Einion: ni wyddom ddim amdano, heblaw am y ffaith i'w ewythr, Llywelyn ap Gwilym ab Einion, fod yn gwnstabl yng Nghastell Newydd Emlyn.

[golygu] Ei gerddi

Prif destunau ei gerddi oedd natur a serch, a fuasai'n bynciau dieithr i farddoniaeth Gymraeg cyn hynny. Un o'i brif themâu yw'r hyn sy'n rhwystro ei garwriaeth; afon, ffenestr, person arall neu hyd yn oed frân yn crawcian uwch ei ben. Y rhwystr mwyaf oll, yn aml, yw anwadalrwydd ei gariad.

[golygu] Marwnadau i Ddafydd gan y beirdd

Mae sawl marwnad i Ddafydd ap Gwilym gan ei gyfoeswyr ar glawr. Canodd Iolo Goch farwnad i Ddafydd.

[golygu] Llyfryddiaeth

[golygu] Testunau

Thomas Parry (gol.), Gwaith Dafydd ap Gwilym (Caerdydd, 1952). Y casgliad safonol o'i waith.
Alan Llwyd (gol.), 50 o Gywyddau Dafydd ap Gwilym (Barddas, 1980). Gyda chyflwyniadau a nodiadau.
Dafydd Johnston (gol.), Canu Maswedd yr Oesoedd Canol/Medieval Welsh Erotic Poetry (Caerdydd, 1991). Cyfrol sy'n cynnwys testun 'Cywydd y Gal'.

[golygu] Astudiaethau

Ceir nifer o lyfrau ac erthyglau mewn sawl iaith ar waith Dafydd ap Gwilym. Detholiad yn unig a roddir yma.

Rachel Bromwich, Aspects of the poetry of Dafydd ap Gwilym (Caerdydd, 1986)
R. Geraint Gruffydd, Dafydd ap Gwilym (Cyfres Llên y Llenor, 1987)
Helen Fulton, Dafydd ap Gwilym and the European Context (Caerdydd, 1989)
John Rowlands, Dafydd ap Gwilym a Chanu Serch yr Oesau Canol (Caerdydd, 1975)

[golygu] Dolen allanol

Gwefan sy'n cynnwys casgliad o'i gerddi

Beirdd yr Uchelwyr
Casnodyn \| Wiliam Cynwal \| Dafydd ap Gwilym \| Dafydd ap Siencyn \| Dafydd Gorlech \| Deio ab Ieuan Du \| Einion Offeiriad \| Gronw Gyriog \| Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan \| Gruffudd ap Dafydd ap Tudur \| Gruffudd ap Tudur Goch \| Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed \| Gruffudd Hiraethog \| Guto'r Glyn \| Gutun Owain \| Gwerful Fychan \| Gwerful Mechain \| Gwilym Ddu o Arfon \| Gwilym Tew \| Huw Cae Llwyd \| Huw Ceiriog \| Hywel Cilan \| Hywel Ystorm \| Ieuan ap Huw Cae Llwyd \| Ieuan Brydydd Hir \| Ieuan Dyfi \| Iolo Goch \| Iorwerth ab y Cyriog \| Ithel Ddu \| Lewys Glyn Cothi \| Lewys Môn \| Lewys Morgannwg \| Llywarch Bentwrch \| Llywelyn Goch ap Meurig Hen \| Llywelyn Siôn \| Mab Clochyddyn \| Prydydd Breuan \| Tomos Prys \| Siôn Phylip \| Siôn Tudur \| Robert ab Ifan \| Robin Ddu ap Siencyn \| Rhisierdyn \| Rhisiart ap Rhys \| Rhys ap Dafydd ab Einion \| Rhys Brydydd \| Rhys Goch Eryri \| Sefnyn \| Simwnt Fychan \| Siôn Cent \| Tudur Aled \| Tudur ap Gwyn Hagr \| Yr Ustus Llwyd