Willy Brandt
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
|
|||
| Vrijeme na vlasti | 21. oktobra 1969. - 6. maja 1974. | ||
| Predhodnik | Kurt Georg Kiesinger | ||
| Nasljednik | Helmut Schmidt | ||
| Datum rođenja | 18. decembra 1913. | ||
| Datum smrti | 8. oktobra 1992. | ||
| Politička partija | SPD | ||
Willy Brandt (čitaj: Vili Brant) (18. decembar 1913 – 8. oktobar 1992.) je bio njemački političar i kancelar Savezne Republike Njemačke od 1969. do 1974. Socijaldemokrata, Brandt je dobio Nobelovu nagradu za mir 1971. za njegov rad na polju poboljšanja odnosa Njemačke Demokratske Republike, Poljske i Sovjetskog Saveza. Njegova kontraverznost u Njemačkoj je dostigla vrhunac, kada je poslije špijunske afere morao da podnese ostavku.
Sadržaj |
[uredi] Rani život i rad
Brandt je, pod imenom Herbert Ernst Karl Frahm, rođen u njemačkom gradu Lübecku, od majke koja je radila u robnoj kući kao obična radnica. Postao je šegrt, agenta za brodove F. H. Bertlinga. Pridružio se "Socijalističkoj omladini" 1929. godine, a Socijaldemokratskoj partiji Njemačke 1930. godine.
Napustio je SPD da bi se učlanio u Socijalističku radničku partiju (SRP), koja je u to vrijeme bila bliska sa POUM-om u Španiji i ILP-om u Britaniji. Godine 1933, uz pomoć svojih veza na luci iz vremena dok je bio šegrt, napustio je Njemačku i otputovao za Norvešku, kako bi izbjegao proganjanje od strane nacističkih agenata. Tada je sebi promijenio identitet pseudonimom Willy Brandt.
Od septembra do decembra 1936. godine, trajala je njegova posjeta Njemačkoj, kada se predstavljao kao norveški student Gunnar Gaasland. Godine 1937, radio je kao novinar u Španiji. 1938. godine, Njemačka mu je oduzela državljanstvo, tako da je podnio zahtjev za dobijanje norveškog. 1940. uhapšen je od njemačke okupacione vojske, kada nije identifikovan, jer je nosio norvešku uniformu. Tokom pritvora, uspio je da pobjegne u neutralnu Švedsku. Augusta 1940, postao je državljanin Norveške podigavši pasoš u norveškoj ambasadi u Štokholmu, gde je živio do kraja rata.
[uredi] Gradonačelnik Berlina, ministar vanjskih poslova, kancelar
Vratio se u Berlin 1946. godine, radeći za norvešku vladu. 1948. godine započeo je svoju političku karijeru u Socijaldemokratskoj partiji Njemačke (SPD) u Berlinu. Postao je njemački državljanin, a svoj dotadašnji pseudonim je ozvaničio. Govoreći protiv sovjetske uloge u mađarskoj revoluciji 1958, i protiv Hruščevog prijedloga da Berlin postane slobodan grad, vladalo je mišljenje da pripada desnom krilu svoje partije, što se kasnije promjenilo. Podržavan je od strane moćnog izdavača Axela Springera. Od 3. oktobra 1957. do 1966. bio je gradonačelnik Zapadnog Berlina, u stresnom vremenu za grad, kada je izgrađen Berlinski zid.
Za predsjednika SPD-a, izabran je 1964. godine. Na tom mjestu je bio sve do 1987.
Bio je SPD-ov kandidat za kancelara 1961. godine, kada je izgubio od Konrada Adenauera i njegove Kršćansko demokratske unije Njemačke (CDU). 1965. godine ponovno je kandidirao i ponovno izgubio od popularnog Ludwiga Erharta. Ali Erhartova vlada je kratko trajala, i 1966. oformljena je velika koalicija SPD-a i CDU-a. Brandt postaje ministar vanjskih poslova i potpredsjednik vlade (vicekancelar). Poslije izbora 1969. godine, ponovno sa Brandtom na čelu izborne liste, SPD ojačava i poslije tri sedmice pregovora, stvara se vladajuća koalicija sa malom liberlanom Slobodnom demokratskom partijom Njemačke (FDP).
Brandt postaje kancelar. Njegove domaće reforme su obično kočili koalicioni partneri u Bundestagu i lokalne vlasti (naročito CDU/CSU). 1970. godine, postaje ličnost godine magazina "TIME".
U vanjskim poslovima, Brant će ostati poznat po svojoj "istočnoj politici". Ta politika se najviše ogledala u saradnji sa Njemačkom Demokratskom Republikom, SSSR - om, Poljskom i stalnim državama Istočnog bloka.
"Istočna politika" je očito bila kontraverzna, zbog čega je nekoliko članova njegove koalicije promijenilo stranu. U maju 1972, opoziciona CDU se nadala da će imati većinu u Bundestagu i tražila je da se raspravlja o nepovjerenju Brandtovoj vladi. Na opće iznenađenje, glasanje je propalo. Mnogo kasnije se saznalo da su dva člana CDU-a bila plaćena od strane ministarstva državne sigurnosti Njemačke Demokratske Republike da glasaju za Brandtov ostanak na vlasti. Neki Nijemci su smatrali da je Brandtova "istočna politika" veleizdajnička.
Politka dijaloga sa komunističkim državama dakako je doprinela da se izmjeni mentalitet ljudi u Istočnom bloku i da se na neki način potpomogne padu tadašnjih komunističkih režima na istoku.
Da bi zadao protiv udarac teorijama da gaji simpatije prema komunizmu, Brandt je implementirao zakone koji su blokrali nastupe bilo kakvim radikalnim političkim opcijama u Njemačkoj. Te odluke su se odnosile i na ekstremnu ljevicu i na ekstremnu desnicu.
[uredi] Ostavka
U godini 1973, njemačka sigurnosna organizacija je dobila informaciju da je jedan od Brandtovih pomoćnika, Günter Guillaume špijun NDR-a. Brandt je pitan da nastavi svoj uobičajni posao, što se s tim složio, kao i da ode na zajednički vikend sa Guillaumeom. Guillaume je uhapšen 24. aprila 1974. U isto vrijeme, pojavile su se neke tvrdnje o Brandtovom privatnom životu (da je imao kratku ljubavnu vezu sa znatno mlađom ženom od sebe) u dnevnim novinama. Brandt je pomišljao na samoubistvo, kada je čak napisao i oproštajno pismo. Ali, nastavio je da živi preuzevši odgovornost. Ostavku je podnio 7. maja 1974. godine.
Na mjestu kancelara, Brandta je zamjenio socijaldemokrata Helmut Schmidt.
[uredi] Kasniji život
Poslije svog kancelarskog mandata, ostao je predsjednik SPD-a, sve do 1987, a svoje poslaničko mjesto u Bundestagu je zadržao. Bio je na čelu Socijalističke Internacionale od 1976. do 1992, radeći na proširenju te organizacije izvan granica Evrope. 1977. godine imenovan je na mjesto prvog čovjeka nezavisne komisije za razvoj, u kojoj je načinio izveštaj 1980. u kome se govori o drastičnim promjenama u namjerama razvijenih država da poboljša razvitak Trećeg svijeta. Taj izvešaj je više poznat kao i Brandtov izveštaj.
1983. godine, bilo je jasno da će komunizam u Portugalu pasti; Brandt je podržao Soarezovu demokratsku socijalističku partiju, koja je doživjela veliku pobjedu i koja je učinila da Portugal postane demokratska zemlja. Također je podržao Felipea Gonzalesa poslije smrti Franka u Španiji.
Krajem 1989. godine, postao je jedan od prvih lidera u Zapadnoj Njemačkoj koji je pozdravio ideju za ujedinjenjem dvije Njemačke. Njegova javna izjava: "Sada zajedno raste ono što je zajedničko", je tih dana bila jako puno citirana.
Jedno od poslednjih pojavljivanja Brandta u javnosti je bio let za Bagdad, gdje je trebao da oslobodi zatvorenike, držane od strane Sadama Huseina, poslije invazije na Kuvajt 1990. godine.
Brandt je bio član Evropskog parlamenta od 1979. do 1983. godine i počasni predsjednik SPD-a od 1987. sve do njegove smrti 1992. Kada je SPD preselio svoju centralu iz Bonna u Berlin sredinom `90, preimenovao ju je u "Kuća Willyja Brandta".
[uredi] Prva Brandtova vlada (21. oktobar 1969. - 14. decembar 1972.)
- Willy Brandt (SPD) - kancelar
- Walter Scheel (FDP) – potpredsjednik vlade (vice-kancelar) i ministar vanjskih poslova
- Helmut Schmidt (SPD) – ministar odbrane
- Hans-Dietrich Genscher]] (FDP) – ministar unutrašnjih poslova
- Alex Möller (SPD) – ministar finansija
- Gerhard Jahn (SPD) – ministar pravosuđa
- Karl Schiller (SPD) – ministar privrede
- Walter Arendt (SPD) – ministar za rad i socijalnu politiku
- Josef Ertl (FDP) – ministar prehrane, agrokulture i šumarstva
- Georg Leber (SPD) – ministar transporta, pošte i komunikacija
- Lauritz Lauritzen (SPD) – ministar građevinarstva
- Käte Strobel (SPD) – ministar omladine, porodice i zdravlja
- Hans Leussing – ministar prosvjete i znanosti
- Erhard Eppler (SPD) – ministar ekonomskih odnosa
- Horst Ehmke (SPD) – ministar za specijalne dužnosti
- Egon Franke (SPD) – ministar unutarnjemačkih odnosa
Promjene
- 13. maj 1971. - Karl Schiller (SPD) zamijenio Möllera kao ministar finansija, kao i ministar privrede.
- 15. mart 1972. - Klaus von Dohnanyi (SPD) zamijenio Leussinga kao ministar prosvjete i nauke.
- 7. juli 1972. - Helmut Schmidt (SPD) zamijenio Schillera kao ministara finansija i privrede. Georg Leber (SPD) zamijenio Schmidta kao ministar odbrane. Lauritz Lauritzen (SPD) zamijenio Lebera kao ministar transporta, pošte i komunikacija, kao i ministar građevinarstva.
| Kancelari SR Njemačke od 1949. do danas | |
|---|---|
| Konrad Adenauer | Ludwig Erhard | Kurt Georg Kiesinger | Willy Brandt | Helmut Schmidt | Helmut Kohl | Gerhard Schröder | Angela Merkel | |
